Những ngày này, ai đi ngang đường Hoàng Văn Thụ, góc giao nhau với Út Tịch (TP.HCM) sẽ thấy bảng hiệu của khu mua sắm điện máy Đệ nhất Phan Khang đang được thay bằng siêu thị Auchan – hệ thống siêu thị của một tập đoàn từ Pháp. Tầng trệt của khu mua sắm rộng lớn từng là điểm đến của nhiều người mua hàng điện máy nay đã được đổi thành màu cam đặc trưng của Auchan.
Có hệ thống siêu thị rộng lớn đặt tại TP.HCM và các tỉnh phía Bắc nhưng vấp phải cạnh tranh gay gắt nên một số siêu thị của Phan Khang đang gặp khó khăn.
Trên đoạn đường này, hình ảnh thảm hại của kinh doanh điện máy cũng thể hiện rất rõ. Một dãy ki-ốt dài ngay góc Ngã tư Bảy Hiền, bên hông trường Nguyễn Thượng Hiền, vốn trước đây nhộn nhịp và ồn ã bởi hàng loạt cửa hàng điện máy nhỏ tấp nập người ra vào, nay im ắng hoàn toàn và tất cả đã đóng cửa. Sau thời gian vài năm hoạt động lay lắt không hề có khách, các cửa hàng đã trả mặt bằng.
Cũng trên đoạn đường này, có hai cửa hàng hoạt động độc lập chiếm mặt bằng khá lớn vẫn còn mở cửa nhưng khách lưa thưa. Một trong hai cửa hàng còn trưng bán cả các máy cơ khí loại nhỏ, vốn là nguồn sống của nhiều cửa hàng nhỏ chung quanh; cửa hàng kia thì trưng bày bên ngoài những thiết bị đã cũ, nhiều máy xay sinh tố từ màu trắng chuyển sang trắng ngà.
“Làm cửa hàng điện máy giờ không “ăn” như xưa được nữa, giá cả quá rõ ràng rồi. Người ta có điện thoại, kiểm tra giá cả trên mạng, rồi đến mấy cửa hàng lớn lớn mà mua thôi”, chủ một cửa hàng chuyên bán đồ điện tử đã đóng cửa, tâm sự.
Thị trường điện máy trị giá hàng tỷ USD tại Việt Nam quá màu mỡ nên nhiều ông lớn nhảy vào cạnh tranh. Các cửa hàng nhỏ lẻ từ lâu vốn gặp khó khăn khi phải cạnh tranh với những hệ thống lớn như Nguyễn Kim, Thiên Hoà, Chợ Lớn, Phan Khang (phía Nam), hay Trần Anh, Pico (phía Bắc) nay tiếp tục ngồi trên lửa khi hệ thống Điện máy Xanh mở rộng quy mô. Với kinh nghiệm mở chuỗi từ Thế Giới Di Động, Điện máy Xanh chỉ trong 3 năm đã phủ toàn bộ 63 tỉnh thành, chiếm thị phần lớn nhất hiện nay tại Việt Nam.
Với tham vọng dẫn đầu mảng điện máy, Điện máy Xanh không chỉ ảnh hưởng đến các cửa hàng nhỏ mà ngay những hệ thống lớn cũng phải gồng mình cạnh tranh.
Bức tranh của các cửa hàng nhỏ, các hệ thống lớn nhưng yếu ở mảng điện máy thực ra đã xảy ra đối với lĩnh vực điện thoại di động cách đây vài năm. Trước đây, các cửa hàng nhỏ chuyên bán điện thoại di động xách tay mọc ra như nấm, tuy nhiên sau đó liên tiếp phải đóng cửa do người dùng chuyển hướng mua hàng chính hãng tại các hệ thống lớn như Thế Giới Di Động, FPT Shop, Viễn Thông A.
Tuy vậy, các chuyên gia cho rằng mảng điện máy nghiệt ngã hơn, các cửa hàng nhỏ và hệ thống yếu dễ bị nguy cơ đào thải hơn. Lý do là mảng điện máy ít nguồn hàng “xách tay”, máy cũ, ít có sản phẩm đa dạng có thể cứu vãn thị trường. Chẳng hạn, các cửa hàng nhỏ lẻ chuyên bán điện thoại hiện nay vẫn sống tốt nhờ bán iPhone, Samsung cũ, các máy xách tay BlackBerry, Xiaomi… hoặc đơn giản là bán SIM, tuy nhiên các cửa hàng chuyên kinh doanh điện máy lại không có được lợi thế này. Nhiều cửa hàng chuyển hướng đưa máy về kho, không mở cửa hàng mà phát tờ rơi ở khu vực lân cận để bán tới từng nhà, tuy nhiên cách làm này cũng đang tỏ ra kém hiệu quả.
Nhiều người hoạt động trong ngành đều dự báo tương lai ảm đạm hơn nữa của các cửa hàng kinh doanh điện máy trong bối cảnh các hệ thống lớn đang có mặt ở mọi ngõ ngách ở các tỉnh, thành phố. Chính bản thân các hệ thống lớn cũng sẽ cạnh tranh loại trừ nhau trong vài năm nữa một khi thị trường đã bão hoà.